Thế giới hiện đang đối mặt với dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19. Dịch bệnh đã cướp đi sinh mạng của hàng trăm nghìn người. Hôm nay, chúng ta hãy nhìn lại những dịch bệnh đáng sợ trong lịch sử loài người.
Đại dịch hạch Marseille
Đại dịch hạch tại Marseille là một trong những vụ bùng phát lớn của dịch hạch châu Âu xảy ra vào thế kỷ 18. Lây nhiễm đến dân cư thành phố Marseille, Pháp vào năm 1720, căn bệnh đã giết chết 100.000 người trong thành phố và các tỉnh lân cận. Tuy nhiên, Marseille nhanh chóng phục hồi khỏi cuộc đại bùng phát bệnh dịch. Hoạt động kinh tế chỉ mất vài năm để phục hồi, nhờ hoạt động thương mại mở rộng đến Tây Indies và Mỹ Latinh. Đến thời điểm năm 1765, mức dân số tăng đã đạt lại số nhân khẩu trước năm 1720.
Dịch tả ở thế kỷ 19
Từ một bệnh có quy mô địa phương, bệnh tả đã trở thành một bệnh lây truyền và gây chết người nhiều nhất trong thế kỷ 19, dịch bệnh đã giết chết 10 triệu người.
- Dịch tả lần thứ nhất (1816–1826). Trước đó chỉ phân bố trong khu vực tiểu lục địa Ấn Độ, bắt đầu ở Bengal, sau đó lan khắp Ấn Độ năm 1820. 10.000 binh lính Anh và không biết bao nhiêu người Ấn Độ đã chết trong suốt đại dịch này. Nó bắt đầu lan sang Trung Quốc, Indonesia (nơi có hơn 100.000 người chết trên đảo Java) và vùng biển Caspi trước khi tàn lụi. Số ca tử vong ở Ấn Độ giữa năm 1817 và 1860 ước tính hơn 15 triệu người, và khoảng 23 triệu người chết trong khoảng 1865 và 1917. Số ca tử vong ở Nga trong cùng thời kỳ trên là hơn 2 triệu.
- Dịch tả lần 2 (1829–1851). Xảy ra ở Nga (xem Cholera Riots), Hungary (khoảng 100.000 người chết) và Đức năm 1831, Luân Đôn năm 1832 (hơn 55.000 người chết ở Vương quốc Anh), Pháp, Canada (Ontario), và Hoa Kỳ (New York) trong cùng năm, và bờ Thái Bình Dương của Bắc Mỹ vào năm 1834. Hai năm sau khi dịch bùng phát ở Anh và Wales năm 1848 và đã có 52.000 chết. Có nguồn cho rằng có hơn 150.000 người Mỹ đã chết do bệnh tả trong khoảng 1832 và 1849.
- Dịch tả lần thứ 3 (1852–1860). Chủ yếu ảnh hưởng ở Nga, với hơn 1 triệu ca tử vong. Năm 1852, bệnh tả lan sang phía đông đến Indonesia và sau đó xâm nhập vào Trung Quốc và Nhật Bản năm 1854. Philippines bị nhiễm năm 1858 và Triều Tiên năm 1859. Vào năm 1859, dịch đã bùnh phát trở lại ở Bengal làm lây lan sang Iran, Iraq, Ả Rập và Nga. Trên khắp đất nước Tây Ban Nha, bệnh tả gây ra hơn 236.000 ca tử vong trong năm 1854–55.[15] Có khoảng 200.000 người chết ở México.[
- Dịch tả lần thứ 4 (1863–1875). Lây lan chủ yếu ở châu Âu và châu Phi. Có ít nhất 30.000 trong số 90.000 Mecca khách hành hương là nạn nhân của dịch bệnh. Dịch đã cướp đi 90.000 mạng sống ở Nga năm 1866. Năm 1866, dịch bùng phát ở Bắc Mỹ, giết khoảng 50.000 người.
- Dịch tả lần thứ 5 (1881–1896). Dịch tả 1883–1887 đã cướp đi 250.000 người ở châu Âu và ít nhất 50.000 ở châu Mỹ. Bệnh tả đã giết 267.890 người ở Nga (1892); 120.000 ở Tây Ban Nha; 90.000 ở Nhật và 60.000 ở Ba Tư. Năm 1892, bệnh tả đã nhiễm vào nguồn nước cấp ở Hamburg, và làm 8606 người chết.
Đại dịch cúm Tây Ban Nha 1918
Đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918 là một trong những đại dịch nguy hiểm nhất trong lịch sử. Dịch bệnh đã lây nhiễm cho khoảng 500 triệu người trên toàn thế giới (khoảng một phần ba dân số lúc đó) và khiến 50 triệu người tử vong. Đại dịch cúm 1918 được phát hiện lần đầu tiên ở Châu Âu, Hoa Kỳ và một phần của Châu Á trước khi nhanh chóng lan rộng khắp ra khắp thế giới. Vào thời điểm đó chưa có vắc-xin phòng bệnh cũng như không có thuốc điều trị hiệu quả cho căn bệnh này.
Đại dịch HIV/AIDS (năm 1981-nay)
Hội chứng nhiễm virus (làm) suy giảm miễn dịch ở người còn gọi là bệnh liệt kháng (tê liệt khả năng đề kháng), là một dạng bệnh tấn công vào hệ miễn dịch, gây ra do bị nhiễm virus suy giảm miễn dịch ở người (HIV). Giai đoạn đầu khi vừa nhiễm virus, người bệnh thường có những triệu chứng giống bệnh cúm trong một thời gian ngắn. Sau đó, bệnh nhân không có dấu hiệu gì trong một thời gian dài. Khi bệnh tiến triển, nó gây ảnh hưởng ngày càng nhiều đến hệ miễn dịch, làm cho bệnh nhân dễ mắc phải các nhiễm trùng, như các loại nhiễm trùng cơ hội hoặc các khối u, là những bệnh mà người có hệ miễn dịch hoạt động bình thường khó có thể mắc phải.
Nhiễm HIV ở người được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xem như là đại dịch. Việc chủ quan đối với HIV càng làm tăng nguy cơ bị lây bệnh. Từ khi phát hiện ra HIV vào năm 1981 cho đến năm 2006, AIDS đã giết chết hơn 25 triệu người. Theo số liệu năm 2006, khoảng 0,6% dân số thế giới bị nhiễm HIV. Năm 2009, toàn thế giới có 1,8 triệu người mắc bệnh AIDS, đã giảm so với mức đỉnh là 2,1 triệu người trong năm 2004. Khoảng 260.000 trẻ em chết vì AIDS trong năm 2009. Một con số không cân xứng của số người tử vong do AIDS ở vùng Châu Phi hạ Sahara đã làm chậm tăng trưởng kinh tế và làm trầm trọng thêm gánh nặng của nghèo đói. Trong năm 2005, ước tính ở châu Phi có khoảng 26 triệu người bị nhiễm HIV, kết quả là một ước lượng tối thiểu sẽ có 18 triệu trẻ mồ côi. Điều trị bằng thuốc kháng retrovirus có thể làm giảm cả hai tỉ lệ tử vong và bệnh tật ở người nhiễm HIV. Mặc dù thuốc kháng retrovirus vẫn không có sẵn để dùng rộng rãi, nhưng việc mở rộng các chương trình điều trị bằng thuốc kháng retrovirus từ năm 2004 đã làm giảm số lượng các ca tử vong ở người mắc bệnh AIDS và số ca nhiễm mới ở nhiều nơi trên thế giới. Tăng cường việc nhận thức và các biện pháp phòng ngừa đối với người dân, cũng như quá trình diễn tiến tự nhiên của dịch bệnh, cũng đóng một vai trò quan trọng. Thế mà, ước tính vẫn có khoảng 2,6 triệu người mới bị nhiễm HIV trong năm 2009.
Đại dịch cúm châu Á (năm 1957-1958)
Cúm châu Á bùng nổ đã gây nên những ám ảnh kinh hoàng thời bấy giờ. Đại dịch do chủng virus cúm A H2N2 gây ra và đã khiến gần 2 triệu người thiệt mạng. Các khu vực bị ảnh hưởng bao gồm Trung Quốc, Singapore và Mỹ.
Chưa hết, sau đó chủng virus này đã tiến hóa thành chủng H3N2 đã khiến 500.000 người lây nhiễm chỉ sau 2 tuần sau ca phát hiện đầu tiên tại HongKong.
Các dịch bệnh do Coronavirus (SARS- MERS – Covid-19)
Từ tháng 11 năm 2002 đến tháng 7 năm 2003, SARS hay Hội chứng hô hấp cấp tính nặng đã bùng phát tại HongKong, lan ra toàn thế giới với 8422 trường hợp nhiễm bệnh và 774 trường hợp tử vong.
Trong khi đó, MERS-CoV gây Hội chứng hô hấp Trung Đông đã lan ra 27 quốc gia thuộc khu vực Trung Đông, Bắc Phi, Châu Âu, Châu Á và Mỹ. Tính đến tháng 1/2019, đã có 845 ca tử vong do MERS, chiếm 34,5% trong tổng số ca nhiễm bệnh.
Tháng 12/2019, một căn bệnh mới do chủng virus Corona mang tên Covid-19 gây ra đã bùng phát tại thành phố Vũ Hán (Trung Quốc) và lây lan ra khắp các quốc gia trên thế giới.
