Rêu và tảo hại trong bể thủy sinh là vấn đề phổ biến và không thể tránh khỏi đối với hầu hết người chơi thủy sinh. Việc setup một bể thủy sinh nhằm đưa thiên nhiên về nhà và tạo môi trường tự nhiên bằng cách nhân tạo. Tuy nhiên, trong môi trường tự nhiên này, rêu và tảo thường xuất hiện do mất cân bằng trong bể.
I. Rêu, Tảo
Rêu nâu
Nguyên nhân: Thường xuất hiện ở bể mới setup chưa ổn định về hệ vi sinh, cây cối chưa khỏe, vi sinh chưa đủ mạnh để duy trì cân bằng dinh dưỡng và ánh sáng trong nước.
Khắc phục: Điều chỉnh ánh sáng sao cho vừa đủ, trồng nhiều cây để hấp thu lượng dinh dưỡng và ánh sáng, thay nước đều đặn khi bể mới setup và điều chỉnh tần suất thay nước khi bể đã ổn định. Sử dụng ốc nerita và các loài cá ăn tảo nâu để kiểm soát sự phát triển của loại tảo này.
Tảo lam nước xanh
Nguyên nhân: Tảo lam xuất hiện do ánh sáng quá dư thừa, bật đèn quá lâu.
Khắc phục: Giảm tối đa ánh sáng, sử dụng đèn có tia UV hoặc lọc có đèn UV để tiêu diệt tảo lam. Bổ sung vi sinh và thay nước định kỳ để giữ cho môi trường thủy sinh cân bằng.
Rêu bám kính (đốm xanh)
Nguyên nhân: Rêu bám kính thường xuất hiện do ánh sáng dư thừa và dư lượng vi lượng như sắt, đa lượng trong nước.
Khắc phục: Giảm ánh sáng, thay nước để giảm dinh dưỡng. Thả ốc nerita và cá bút chì vào bể để kiểm soát rêu bám kính.
Rêu nhớt xanh
Nguyên nhân: Rêu nhớt xanh là loại vi khuẩn có sắc tố lam, xuất hiện do hệ vi sinh chưa ổn định, lọc yếu, dòng chảy bị tù, nước mới không đi qua được.
Khắc phục: Kiểm tra và cải thiện hệ vi sinh và luồng nước trong bể. Tắt đèn và ngừng cho cá tép ăn để ức chế sự phát triển của rêu nhớt xanh.
Rêu lông
Nguyên nhân: Rêu lông xuất hiện do dư thừa ánh sáng, thiếu CO2 và dư thừa sắt trong bể.
Khắc phục: Giảm ánh sáng, thay nước để giảm lượng dinh dưỡng trong bể. Thả cá bút chì hoặc tép Amano vào bể để kiểm soát rêu lông. Cung cấp đủ CO2 cho cây trong bể.
Rêu tóc
Nguyên nhân: Rêu tóc thường xuất hiện do dư thừa ánh sáng, thiếu CO2 và dư thừa sắt trong bể.
Khắc phục: Giảm ánh sáng, thay nước để giảm lượng dinh dưỡng. Sử dụng nhíp gắp để loại bỏ rêu tóc. Thả cá bút chì hoặc tép Amano vào bể để hỗ trợ kiểm soát rêu tóc.
Rêu sừng hươu
Nguyên nhân: Rêu sừng hươu xuất hiện do thiếu CO2, dư thừa dinh dưỡng hoặc do mọc đầu dòng nước mạnh.
Khắc phục: Tăng cung cấp CO2, giảm nhẹ dòng chảy nước, dùng nhíp gắp để loại bỏ rêu sừng hươu. Thả cá bút chì hoặc tép Amano vào bể để giúp kiểm soát rêu này.
Rêu chùm đen
Nguyên nhân: Rêu chùm đen xuất hiện do dư thừa sắt hoặc PH quá thấp trong bể.
Khắc phục: Giảm lượng CO2 để tăng nhẹ PH. Nếu PH quá thấp, tìm các phương pháp tăng PH phù hợp. Thay nước định kỳ và sử dụng nhíp gắp để loại bỏ rêu chùm đen. Có thể dùng các loại hóa chất như excel, new choice, oxy già để đánh rêu chùm đen.
II. Động vật có hại
Ốc hại
Nhận dạng: Loài ốc nhỏ có màu đen, đít nhọn, giống hệt ốc sên.
Nguyên nhân: Ốc hại xuất hiện do lây nhiễm từ thiên nhiên hoặc từ bể nuôi khác khi trứng ốc dính vào cây trong quá trình giao lưu cây.
Khắc phục: Có thể loại bỏ ốc hại bằng tay hoặc sử dụng ốc Helena (còn gọi là ốc sát thủ hoặc ốc ăn ốc). Ngoài ra, bạn có thể tìm mua ốc Helena từ chợ hoặc các cửa hàng đáng tin cậy.
Sán, giun tròn
Nhận dạng: Sán có hình dạng giống con sán, giun tròn có hình dạng giống con giun.
Nguyên nhân: Sán và giun tròn xuất hiện do lây nhiễm từ thiên nhiên hoặc từ bể nuôi khác khi trứng dính vào cây trong quá trình giao lưu cây.
Khắc phục: Loại bỏ sán và giun tròn bằng tay, và có thể thả ốc Helena (ốc sát thủ, ốc ăn ốc) vào bể nuôi để giúp kiểm soát số lượng sán và giun tròn. Bạn cũng có thể mua bẫy sán và đặt miếng thịt gà tươi vào để thu hút và loại bỏ chúng. Ngoài ra, có thể sử dụng thuốc diệt sán và giun tròn mua từ hiệu thuốc để đảm bảo tiêu diệt các ký sinh trùng hiệu quả.
Thủy tức
Nhận dạng: Thủy tức có màu trắng hoặc xanh nhạt, hình dạng giống rêu sừng hươu hoặc san hô, có khả năng di chuyển và ăn cá tép con trong hồ. Chúng cũng có thể ăn các loài bọ, rận nước hoặc giun.
Nguyên nhân: Thủy tức xuất hiện do lây nhiễm từ thiên nhiên trong nước sông hồ, nước máy hoặc do bể nuôi đang trong thời gian ổn định và có nguồn dinh dưỡng dồi dào.
Khắc phục: Loại bỏ thủy tức bằng tay, có thể thay nước trong bể nuôi hoặc sử dụng thuốc diệt giun sán để kiểm soát số lượng thủy tức.
Ấu trùng chuồn chuồn và các loài đẻ ký sinh (rận nước, bọ nước,…)
Nhận dạng: Ấu trùng chuồn chuồn có đầu hơi phình như chuồn chuồn, trước khi cất cánh bay, chúng sống dưới nước và ăn cá tép trong hồ, không ăn cây.
Nguyên nhân: Ấu trùng chuồn chuồn xuất hiện do lây nhiễm từ thiên nhiên, thường chuồn chuồn đẻ trứng vào trong nhà.
Khắc phục: Loại bỏ ấu trùng chuồn chuồn bằng tay và tiêu diệt chúng ngay lập tức. Bạn cũng có thể thả cá nóc mini vào hồ để kiểm soát số lượng ấu trùng chuồn chuồn (nhưng sau khi cá hoàn thành nhiệm vụ, hãy chuyển chúng đi chỗ khác để tránh chúng ăn thức ăn khác).